مهارت نه گفتن | یاری رساندن و کمک کردن به دیگران امری بسیار پسندیده است، اما با وجود این شرط که به کارها و برنامه های خود، قبل و بعد از کمک به دیگران توجه داشت. موافقت کردن و بله گفتن ممکن است راحت باشد اما لزوما بهترین جواب نیست. در حقیقت بله گفتن برای چیزی که به آن علاقه ندارید، نه گفتن به چیزی است که بسیار به آن علاقه دارید. این را به خاطر داشته باشید همان طور که مخالفت کردن و نه گفتن پیامد دارد، موافقت کردن نیز دارای پیامد های خاص خودش است.
هرکس در طول 24 ساعت روز ممکن است به موارد زیادی پاسخ دهد، که جواب منفی یا مثبت یا منفی به هریک از آن ها در کیفیت زندگیش تاثیر بسیاری می گذارد. شاید نه گفتن به برخی از درخواست ها در ابتدا سخت باشد اما اگر به اهمیت این قضیه در مسیر زندگی تان پی ببرید، به تلاش خود برای یادگیری این مهارت ادامه خواهید داد. شما می توانید برای این که یاد بگیرید چگونه در مواقع خاص “نه” بگویید و احساس بدی از “نه” گفتن خود نداشته باشید نکات زیر بسیار به شما کمک خواهد کرد:
- رویاهای خود را بشناسید
اولین چیزی که در نه گفتن به شما کمک می کند این است که بدانید رویاهای زندگی شما در ابعاد مختلف شغل، زندگی مشترک، موقعیت اجتماعی، تحصیل و … چیست. شناخت رویاها در طول این پروسه بسیار اهمیت دارد. هنگامی که رویاهای خود را بشناسید طبیعتا “نه” گفتن نیز بسیار آسان می شود. چرا که در این صورت دلیل منطقی و خوبی برای “نه” گفتن خواهید داشت. به هر میزانی که رویاهای خود را بهتر بشناسید راحت تر تصمیم می گیرید که چه چیزهایی شما را به رویاهایتان نزدیک تر می کند و به چیزهایی باید “نه” بگویید. - به پیامد های بله گفتن خود فکر کنید
اگر به رفتارهای خود و یا اطرافیان تان توجه داشته باشید به این موضوع پی می برید که هر فردی در طول روز به درخواست های کوچکی که از وی می شود، پاسخ مثبت می دهد. زیرا همه ما این فکر را در ذهن داریم که این موضوع مهم نیست و اگر کاری از دست مان بر می آید نباید دریغ کنیم. جالب است بدانید که انجام کارهای کوچک می تواند ده تا حداکثر بیست دقیقه از هر کسی وقت بگیرید، پس مشکل خاصی پیش نمی آید.
اما به این موضوع توجه داشته باشید که اندک اندک جمع گردد، وانگهی خیلی شود! برای اینکه مفهوم این جمله را درک کنید بهتر است برای تان یک مثال بزنیم؛ دو دسته از افراد را در نظر بگیرید. دسته ی اول مدیران شرکت های بزرگ هستند. بر اساس تحقیقات انجام شده و آماری که منتشر شده است روسا و مدیران عالی رتبه سازمان ها و شرکت های نهاد های بزرگ می بایست بیش از 400 تصمیم بزرگ و کوچک در محیط کاریشان بگیرند. همچنین این افراد باید برای خانواده، دوستان، تفریح و… نیز وقت بگذارند.
در مقابل این دسته از افراد کسانی هستند که تمام وقت در هفت روزه هفته در حال کار هستند اما باز هم زمان کم می آورند. جالب این جاست که این افراد در زندگی پیشرفت نمی کنند. یکی از بزرگترین تفاوت های این دو گروه همان هنر نه گفتن است. دسته اول به خوبی می دانند که در چه زمان هایی باید نه بگویند اما دسته دوم به احتمال زیاد با بسیاری از درخواست های اطرافیانشان موافقت می کنند.
همیشه این را به خاطر داشته باشید که اگر با درخواستی روبرو شدید، پیش از آن که جوابی بدهید خوب فکر کنید. به این موضوع فکر کنید که اگر جواب مثبت بدهید چه پیش می آید؟ چه پیامد هایی را به دنبال خواهد داشت ؟ چه چیزهایی را از دست می دهید یا بدست می آورید؟ آیا حتما باید این به این درخواست پاسخ مثبت بدهید؟ و سوالات این چنینی. از دیگر نکاتی که در هنر “نه” گفتن بسیار به شما کمک می کند کشف اعتقاداتی است که در شما سبب می شود نتوانید دست رد به سینه ی کسی بزنید. یادتان باشد که وقت طلاست. پس باید آن را به درستی خرج کنید.
- اشکال نه گفتن چیست؟
همیشه در ذهن خود باید فکر کنید که واقعا “نه” گفتن چه اشکالی دارد؟ ممکن است موجب شود که دائما با خودتان فکر کنید که نکند فلانی از دستم ناراحت شود یا در نگاه و دیدگاه دیگران آدم بدی به نظر برسید یا این که این کار شما از ادب به دور است و یا خیلی دلایل دیگری برای نه نگفتن داشته باشید. این افکار نشان دهنده ی خیر خواهی و حسن نیت شما است. اما بسیاری از این نوع ترس ها فقط و فقط زاده ی ذهن شماست. درصورتی که طرف مقابل شما شخصی متطقی، فهمیده و با ملاحظه ای باشد، حتما دلیل نه گفتن شما را درک خواهد کرد.
برای این که در مقابل برخی درخواست ها بایستید و “نه” بگویید باید ابتدا خودتان بپذیرید که “نه” گفتن بخشی از زندگی شماست و نباید تمامی در خواست هایی که از شما می شود را بپذیرید. نه گفتن هیچ اشکالی ندارد و شما تنها فرد بر روی این کره خاکی نیسیتید که نه می گوید. شایان ذکر است که در پاسخگویی شما چه مثبت و چه منفی، رعایت رفتاری توام با احترام بسیار مهم می باشد. - بهترین روش برای نه گفتن را انتخاب کنید
شما می توانید با استفاده از روش های مختلف پیام منفی خود را به دیگران منتقل کنید. همچنین می توانید این پیام را رو در رو، با استفاده از پیامک، ایمیل، مکالمه تلفنی و یا هر راه دیگری انتقال دهید. این که شما چگونه درخواست را رد می کنید بسیار مهم است، به شرایط و چگونگی رابطه شما با آن شخص بستگی دارد. سعی کنید که بهترین روش را برای نه گفتن انتخاب کنید. - حاشیه سازی نکنید و اصل مطلب را بگویید
هرگز برای پاسخ منفی خود داستان سرایی نکنید؛ فقط بگویید نمی توانید و توضیح کوتاهی بدهید که چرا این درخواست را رد می کنید. به هیچ عنوان نیازی نیست که توضیحاتی به شخص مقابلتان بگویید که اصلا به وی مربوط نمی باشد. شما تنها می خواهید این پیام را برسانید ((نه، ممنون)) و هر توضیحی غیر از این اضافه است. - رفتار محترمانه را فراموش نکنید
شاید برای تان پیش آمده باشد که بسیاری از اوقات نه نمی گویید فقط به این دلیل که فکر می کنید بی احترامی است. اما این را بدانید که محترمانه یا نامحترمانه بودن این رفتار، به پاسخ منفی یا مثبت شما ربطی ندارد. شما می بایست در پاسخی که می دهید ادب را رعایت نمایید و برای احساس فرد مقابل خود ارزش قائل شوید. - یک پیشنهاد جایگزین بدهید
اگر تمایل داشتید می توانید به جای پاسخ منفی، یک پیشنهاد جایگزین بدهید. برای مثال اگر شما فرد مناسبی برای اجرای درخواست طرف مقابل تان نیستید، شخص مناسب دیگری را برای انجام آن کار به او معرفی کنید. حتی درصورتی که برای انجام کاری وقت ندارید می توانید زمان دیگری را پیشنهاد دهید که وقتتان آزاد است یا اگر راه حلی برای مشکل او به ذهنتان می رسد، آن شخص را راهنمایی کنید.
هرگز فراموش نکنید که شما به دلیل حسن نیتی که دارید یک راه حل جایگزین پیشنهاد می دهید و هیچ تعهدی برای این کار ندارید. نه گفتن شما هیچ مسئولیتی را برای شما ایجاد نخواهد کرد که حالا بخواهید آن را جبران نمایید. نه گفتن هیچ اشکالی ندارد! - کمتر در دسترس باشید
درصورتی که شرایط زندگی شما به گونه ای است که افراد بسیاری از شما کمک می خواهند و تحت فشار قرار می گیرید، سعی کنید که کمتر در دسترس باشید. به برخی از ایمیل ها و پیام هایی که دریافت می کنید خیلی سریع جواب ندهید. چرا که در بیشتر اوقات از سریع پاسخ دادن به پیام ها این گونه برداشت می شود که شما وقت خالی کافی برای کمک را دارید در حالی که در واقعیت ممکن است اصلا این طور نباشد.
اما از این توصیه این طور برداشت نکنید که اگر به پیام ها پاسخی ندهید، بهتر است. در حقیقت به جای این که به پیامی سریع پاسخ دهید، سعی کنید تا وقت بیشتری را برای پاسخ دادن بگذارید و بر روی جوابی که می دهید به خوبی فکر کنید. می توانید کوتاه جواب داده و در دسترس بودنتان را محدود کنید. با کمتر در دسترس بودن علاوه بر این که با درخواست های کمتری مواجه می شوید؛ دیگران نیز بیشتر برای وقت شما احترام می گذارند. - هنگامی که نمی دانید نه بگویید یا بله
دقیقا زمانی که نمی دانید چه جوابی به شخص مقابلتان بدهید و چه کاری انجام دهید، نوشتن می تواند به شما کمک کند. شروع به نوشتن کنید، هر چیزی که در سر می پرورانید و در ذهن دارید را بر روی یک برگه کاغذ بنویسید. پس از این که تمام افکار خود را نوشیتید و این کار به پایان رسید شروع به نوشتن جواب ها و دلایلی بکنید که می خواهید به طرف مقابل تان بدهید. این کار یعنی همان نوشتن به شما کمک می کند که احساس درماندگیتان به مقدار بسیار زیادی کم شود.
روانشناسان معتقدند که این کار به افراد کمک می کند تا با ناخودآگاه خود زودتر به نتیجه برسند و در شرایط و موقعیت هایی که پیش می آید، بهترین تصمیم ممکن را بگیرند. هنگامی که شروع به نوشتن می کنید خیلی زود متوجه می شوید که در پاسخ به فرد مقابل تان چه بگویید. پس از پایان نوشتن، چیزی که نوشته اید را ویرایش کنید و پاسخ بدهید.
- با تاخیر به درخواست ها جواب دهید
درصورتی که تمایلی به پذیرش درخواستی که از شما شده است را ندارید، تاخیر در پاسخ گویی می تواند یکی از کارهایی باشد که بی علاقگی و پاسخ منفی شما را در قبول کردن آن کار نشان می دهد. اگر قصد دارید پاسخ خود را با پیام یا ایمیل ارسال کنید سعی کنید با چند روز تاخیر این کار را انجام دهید. با گذشت زمان طرف مقابل شما نیز متوجه می شود که علاقه ای برای انجام آن کار ندارید در نتیجه بیشتر اصرار نخواهد کرد. این را فراموش نکنید که لازم نیست به درخواست هایی که علاوه بر شما از خیلی از افراد دیگر نیز می شود پاسخ دهید. البته در زمان هایی که فرستنده درخواست را تنها برای شما فرستاده یک جواب کوتاه و مودبانه داشته باشید.
